De kou is nu toch echt in aantocht en het griepseizoen staat voor de deur. Is het nou verstandig om een griepprik te halen of niet? Ben je beter beschermd als je je warm aankleedt? En slaat het virus harder toe bij mannen? Vijf feiten en fabels over de griep.
1. Kinderen zijn besmettelijker: feit
Jonge kinderen maken meer van het virus aan, scheiden meer virusdeeltjes uit en doen dat ook langer dan andere leeftijdsgroepen. Ze zijn dus niet alleen besmettelijker, maar ook langer besmettelijk. Volwassenen zijn gemiddeld drie tot vijf dagen besmettelijk vanaf de eerste verschijnselen, kinderen kunnen tot wel zeven dagen besmettelijk blijven.
2. De griepprik beschermt niet 100 procent tegen de griep: feit
Griepprik halen of niet? Dat is de vraag. Wie zich laat vaccineren, kan alsnog griep krijgen. Dat komt omdat de makers van het vaccin al maanden van tevoren moeten inschatten welke griepvarianten in de winter onze kant opkomen, en dat is haast niet te voorspellen. Uit Nederlands onderzoek bleek vorig jaar dat tussen 2003 en 2014 zeven van de elf keer een ander virustype rondwaarde dan waar het vaccin tegen beschermde. In die gevallen was de effectiviteit slechts 20 procent. Voorspellen de vaccinmakers de stammen wel goed, dan is de effectiviteit ook hooguit 60 procent.
Toch is die 20 tot 60 procent nog altijd beter dan géén bescherming. De griepprik verkleint hoe dan ook de kans dat je griep krijgt én beschermt tegen de ernstige gevolgen ervan. Krijg je ondanks de prik toch griep, dan verloopt die vaak minder ernstig en is de kans kleiner dat je er een longontsteking of hartproblemen door krijgt. En ook de kans dat een aandoening die je al hebt erger wordt door de griep is kleiner. Baat het niet dan schaadt het niet, zou je kunnen zeggen. Vooral voor ‘risicogroepen’ – kinderen, 60-plussers en mensen met bepaalde ziektes of aandoeningen (voor wie de prik gratis is) – wordt de prik aangeraden, omdat zij meer risico lopen om ernstig ziek te worden van de griep. De beste tijd om de prik te halen is tussen half oktober en half november. Het duurt ongeveer twee weken voordat de prik voldoende beschermt tegen de griep en de bescherming houdt zo’n zes maanden aan.
Afgaand op de manier waarop ze zich volgens vrouwen gedragen wanneer ze ziek zijn – zwelgend in zelfmedelijden en alsof hun laatste uur heeft geslagen – lijkt het zo klaar als een klontje: het griepvirus moet haast wel heftiger toeslaan bij mannen. Wetenschappers stelden een paar jaar geleden vast dat dat misschien inderdaad het geval is, maar kwamen daar later toch van terug. Bij een experiment in Zweden was het enige opvallende verschil tussen mannen en vrouwen met griepverschijnselen dat mannen vaker zuchten. En dat was ook zonder onderzoek al wel duidelijk.
4. Je kunt griep krijgen door kou te vatten: fabel
‘Kleed je maar warm aan, anders vat je kou’, horen we al van kleins af aan. Maar dat je ziek kan worden van kou is een hardnekkig misverstand. Dat we toch vooral ’s winters griep krijgen, komt omdat we dan veel meer binnen zitten, in slecht geventileerde kantoren en ruimtes. Daar kan het griepvirus zich ongestoord verspreiden. Bovendien vermenigvuldigt het griepvirus zich makkelijker bij lagere temperaturen, waardoor het in de winter langer actief blijft.
Toch is je warm aankleden niet helemaal onzinnig, want je bent wel degelijk vatbaarder voor een infectie als je het koud hebt. Je lichaam is dan zo druk bezig met warm blijven, dat dat ten koste gaat van je weerstand. Ook vernauwen de bloedvaten in je luchtwegen – waar de virussen binnendringen – zich als je het koud hebt. Daardoor worden er minder afweercellen naar je luchtwegen toe gepompt en krijgen virussen meer kans om zich te vermenigvuldigen. Maar dat je puur en alleen door kou het griepvirus (of verkoudheidsvirus) kan oplopen, is dus niet waar.
5. Je kunt twee keer griep krijgen in één seizoen: feit
De ene griep is de andere niet. Omdat er elk seizoen verschillende varianten van het griepvirus zijn, kun je in theorie meerdere varianten oplopen en dus twee keer ziek worden. In de praktijk komt dat alleen bijna niet voor, want na die eerste infectie is je lichaam extra alert op indringers. Ben je net hersteld van de griep, dan laten de luchtwegen binnen no time versterking aanrukken als een nieuw virus probeert binnen te komen. Je moet dus wel heel veel pech hebben om twee keer kort na elkaar getroffen te worden.
